اجاره به شرط تملیک و انواع آن

اجاره به شرط تملیک یکی از موضوعات کاربردی در حوزه حقوق خصوصی و املاک است . شاید برای شما هم پیش آمده باشد که خانه ای را اجاره کردید و در این میان به دلایلی از ملک مورد نظر راضی هستید و دوست داشتید که مالک ملک را به شما منتقل می کرد برای این حالت راهکار حقوقی پیش بینی شده است واین راهکار اجاره به شرط تملیک است .

بنابراین شما می توانید با موجر قرارداد اجاره را به شرط تملیک منعقد کنید و در آن شرط شود که پس از پایان مدت اجاره مالک ملک مزبور شوید . گذشته از آن، این نوع قرارداد در بانک ها نیز رواج دارد .

ما نیز در این نوشتار قصد داریم به بررسی اجاره به شرط تملیک و احکام مربوط به آن بپردازیم .

اجاره به شرط تملیک چیست؟

عقد اجاره به شرط تملیک یکی از اقسام عقد اجاره به شمار می آید که امروزه رواج بسیاری پیدا نموده و به یکی از انواع تسهیلات اعطایی توسط بانک ها تبدیل شده است. در واقع بانک ها برای گسترش امور خدماتی، کشاورزی، صنعتی و … به عنوان موجر معاملات اجاره به شرط تملیک را انجام می دهند. یعنی اموالی را خریداری می نمایند و در قالب اجاره به شرط تملیک در اختیار متقاضیان قرار می دهند.

 درواقع یکی از آثار فرعی که می‌تواند در عقد اجاره درج شود، شرط تملیک است و به قرارداد اجاره‌ای که چنین شرطی در آن درج شده ‌باشد، اجاره به شرط تملیک گفته می‌شود. به این معنی که نوعی عقد اجاره است که در آن شرط می‌شود اگر مستأجر به تمامی‌ِ تعهدات مندرج در این قرارداد عمل کند، در پایان مدت اجاره، مالک عین مستأجره (مال اجاره‌شده) خواهد شد و در نهایت به مالک شدن مستأجر منتهی می‌شود. نوع تعهداتی که برای مستأجر در این نوع قرارداد اجاره ذکر می‌شود، بستگی به توافق طرفین دارد. برای مثال مالک می‌تواند منزل خود را به مستأجر اجاره بدهد و شرط کند که اگر مستأجر در هر ماه فلان مبلغ را بپردازد در پایان سال که مدت اجاره‌ی منزل به پایان می‌رسد، مالک ملک خواهد شد. در این صورت اگر مستأجر به این تعهدی که برای او ایجاد شده‌ است به ‌طور کامل عمل نماید، دیگر تعهدی برای تخلیه‌ی ملک نخواهد داشت و در مقابل وی، مالک موظف خواهد بود که مالکیت این مال را پس از اتمام مدت زمانی که تعیین شده‌است، به مستأجر انتقال بدهد.

 

موسسه حقوقی وکیل برتر آماده ارائه خدمات مشاوره حقوقی ملکی و معرفی وکیل ملکی متخصص و مجرب به شما عزیزان می باشد.

شرط مندرج در اجاره به شرط تملیک به لحاظ نوع و ماهیت شرط به دو دسته تقسیم می شوند

شرط فعل

شرط مندرج در عقد به صورت شرط فعل درج شده است ، به این معنا که در پایان مدت اجاره و در صورت عمل به شرایط مندرج در قرارداد، موجر عین مستاجره را به مستاجر انتقال می دهد و شرط انتقال به شکل انجام عمل انتقال از سوی موجر وجود داشته و بایستی در انتهای مدت قرارداد و با رعایت شرایط قراردادی ، بدان عمل شود. لذا فقط از زمانی که اجاره دهنده مبادرت به انتقال عین مستاجره می کند، انتقال مالکیت صورت می گیرد و قبل از آن مالکیتی برای مستاجر متصور نیست و فقط تعهدی برای اجاره دهنده به نفع مستاجر وجود دارد.

شرط نتیجه

شرط مندرج در عقد به صورت شرط نتیجه قید شده است از این رو در پایان مدت اجاره و با پرداخت اقساط و عمل به سایر شرایط مندرج در عقد، مالکیت عین مستاجره خودبخود به مستاجر منتقل می شود، بدون اینکه نیازی به اقدام جدیدی از سوی موجر یا مستاجر باشد .

در انعقاد قرارداد اجاره به شرط تملیک باید به چه نکاتی توجه کنیم؟

●        در این نوع قرارداد باید ذکر شود که «در پایان مدت اجاره و در صورت عمل به سایر شرایط مندرج در قرارداد، مستاجر عین مورد اجاره را مالک می گردد.» و در صورتی که شرط مندرج همانگونه که بیان کردیم از نوع  شرط نتیجه باشد عین مورد اجاره پس پایان مدت اجاره خودبه‌خود و بدون نیاز به اقدام دیگری از سوی موجر یا مستاجر در اختیار مستأجر قرار می‌گیرد.

●       در قرارداد اجاره به‌شرط تملیک باید شرط شود که در پایان مدت اجاره و پس از پرداخت آخرین قسط مال‌الاجاره، درصورتی‌که تعهدات مستاجر انجام شده باشد، عین مورد اجاره در مالکیت مستاجر در می آید.

قرار داد اجاره به شرط تملیک شامل چه مواردی می شود؟

  • هویت موجر

  • هویت مستأجر

  • مدت قرارداد

  • مبلغ اجاره و شیوه پرداخت آن

 

موسسه حقوقی وکیل برتر آماده ارائه خدمات مشاوره حقوقی ملکی و معرفی وکیل ملکی متخصص و مجرب به شما عزیزان می باشد.

انقضای قرارداد اجاره به شرط تملیک

خاتمه یافتن قرارداد اجاره به شرط تملیک ممکن است به صورت های زیر رخ دهد:

  • در صورتی که مدت اجاره تمام شده و مستاجر به شروط مورد توافق عمل کرده و اقساط را به موقع پرداخته باشد، بسته به مفاد قرارداد، که شرط تملیک از نوع شرط فعل باشد یا شرط نتیجه، عین مستاجره به ملکیت مستاجر در می آید و عقد خاتمه می یابد.

  •  درصورتیکه مدت اجاره سپری شود؛ ولی مستاجر به وظایف خویش ناشی از شروط مورد توافق عمل نکرده باشد، موجر حق دارد عین مستاجره را پس بگیرد.

  • انقضای قرارداد ممکن است بر اثر فسخ موجر یا مستاجر در ضمن مدت اجاره صورت پذیر

 آثار قرارداد اجاره به شرط تملیک

این عقد یک عقد لازم، تملیکی و معوض است و جز در موارد پیش بینی شده در قرارداد یا به دلیل قانونی، هیچ یک از طرفین نمی تواند آن را بر هم زنند و چون ماهیت این عقد اجاره می باشد حقوق و تکالیف طرفین همان حقوق و تکالیف دو طرف عقد اجاره خواهد بود که در قانون مدنی و قانون روابط موجر و مستاجر پیش بینی شده است.

حقوق و تکالیف طرفین

حقوق و تکالیف طرفین در عقد اجاره به شرط تملیک را باید به دو دسته تقسیم کرد:

  • حقوق و تکالیف موجر

  • حقوق و تکالیف مستاجر

حقوق موجر

  • موجر حق مطالبه اقساط را در سه موعد دارد.
  • چنانچه مستاجر به شروط توافق شده عمل نکند، مثلاً اقساط را در موعد مقرر نپردازد، موجر حق دارد عقد را فسخ کرده و از جریان شرط تملیک جلوگیری کند. نتیجه این اقدام آن است که موجر در برخی فروض، می تواند تخلیه عین مستاجره را بخواهد.
  • چنانچه مستاجر ورشکسته شود، مالک حق دارد عین مال خویش را از اموال او بردارد، بدون آنکه لازم باشد در زمره سایر طلبکاران وارد شود.

تکالیف موجر

  • موجر باید عین مستاجره را در حالی که از عیب و نقص خالی باشد تسلیم کند.  هم چنین عین مستاجره باید به گونه ای تحویل شود که حق شخص ثالث به آن تعلق نگرفته باشد و تا آخر مدت اجاره نیز تعلق نگیرد.
  • تعمیرات و کلیه مخارجی که در عین مستاجره برای امکان انتفاع از آن لازم است به عهده موجر است، مگر آنکه شرط خلاف شده باشد یا عرف برخلاف آن جاری باشد.
  • اطلاعات لازم برای انتفاع از عین مستاجره را در اختیار مستاجر قرار دهد.
  • از هرگونه اقدام که با بهره برداری از عین مستاجره تنافی دارد خودداری کند.
  • موجر مکلف است هزینه های انتقال، همچون مالیات و عوارض و حق الثبت در دفاتر اسناد رسمی را پرداخت کند مگر آنکه شرط برخلاف آن در ضمن عقد وجود داشته باشد.
  • موجر مکلف است پس از  عمل مستاجر به شروط قرارداد، مال را به وی منتقل کند.

موسسه حقوقی وکیل برتر آماده ارائه خدمات مشاوره حقوقی ملکی و معرفی وکیل ملکی متخصص و مجرب به شما عزیزان می باشد.

حقوق مستاجر

  • مستاجر براساس قرارداد اجاره حق دارد عین مستاجره را بدون عیب تحویل گرفته و از منافع آن در مدت اجاره بهره برداری کند.
  • مستاجر می تواند مال را در مدتی که تحت تصرف دارد به منظور تعمیر در اختیار ثالث قرار دهد.
  • مستاجر حق دارد از تصرفات  مالک که منجر به انتقال مالکیت ملک به دیگری می شود جلوگیری کند.

تکالیف مستاجر

  • مستاجر موظف است اقساط اجاره بها را در موعد مقرر بپردازد و به شروط قرارداد عمل کند.
  • عین مستاجره در دست مستاجر امانت است و چنانچه در نگهداری آن تعدی و تفریط کند ضامن آن خواهد بود.
  • مستاجر باید از عین مستاجره در همان موردی که در عقد مشخص شده استفاده کند. تخلف از این امر  موجب حق فسخ برای موجر خواهد بود.

4/5 - (1 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *