شروط ضمن عقد

شرط به معناى «عهد و التزام» و یا تعهدى که در ضمن عقد دیگرى است همیشه تابع  عقد اصلى است براساس ماده 1119 قانون مدنی ، هریک از زن و مرد می توانند شروطی را که خلاف مقتضای ذات عقد نباشد را در سند ازدواج درج کنند.

 

مانند اینکه شرط شود هرگاه شوهر زن دیگری بگیرد، یا در مدت معینی غایب شود، یا ترک انفاق نماید، یا بر حیات زن سوء قصدی کند، یا سوء رفتاری نماید که زندگی آن‌ها با یکدیگر غیر قابل تحمل شود، زن وکیل در توکیل باشد که پس از اثبات تحقق امر در دادگاه، خودش را مطلقه نماید.

 

شرط عبارت است از وصف امري که از عدم آن، عدم لازم آيد بدون اينکه وجودش لازمه وجود باشد. به عبارت دیگر شروط باطل به دو دسته تقسیم می گردد. اول شروطی که باطل است اما مبطل عقد نیست و دوم شروطی که باطل هستند و باعث بطلان عقد نیز می شوند.

همچنین براساس ماده 232 قانون مدنی شروط مفصله ذیل باطل است ولی مفسد عقد نیست:

۱ – شرطی که انجام آن غیرمقدور باشد.

۲ – شرطی که در آن نفع و فایده نباشد.

۳ – شرطی که نامشروع باشد.

بر این اساس، علاوه بر مصادیقی که در این ماده ذکر شده است، زن و مرد می توانند هرگونه شرطی که خلاق مقتضای عقد نباشد را در عقد درج کنند و در صورتی که طرف مقابل آن را پذیرفته و امضا کند، متعهد به آن می گردد.

در بسیاری از موارد، اختیارات بی شماری که مرد به موجب عقد ازدواج به دست می آورد، ممکن است سبب سوء استفاده از این حقوق شود و موجبات عسر و حرج زن را فراهم نماید. به جهت تعدیل این اختیارات، قانون‌گذار شروطی را تحت عنوان شروط ضمن العقد در سند ازدواج پیش بینی کرده است که تحت عنوان شروط دوازده گانه طلاق نیز شناخته می شوند ؛ چرا که در صورت وجود داشتن آن‌ها زن می تواند تقاضای طلاق کند.

انحلال: به معناي جدا شدن، باز شدن، گشوده شدن گره و متلاشي شدن است.

فسخ: فسخ به معناي باز کردن و شکستن است. فسخ يک عمل حقوقي است که نياز به قصد انشا دارد و امور انشايي همانند ديگر امور واقعي از زمان وجود، داراي اثر است.

اقسام شروط ضمن عقد

شروط در ضمن عقد سه دسته هستند :

1-شرط صحیح : شرطی است که خودش باید مراعات شود و به عقد نیز لطمه نمی زند.

2-شرط باطل: آنست که خود شرط مراعات نمی شود ولی طرفین می‌توانند آن شرط را کنار بگذارند و عقد صحیح خواهد بود.

3-شرط باطل و مبطل عقد : یعنی شرطی که باعث باطل شهدن عقد می شود، و چنانچه طرفین بخواهند شرط را کنار بگذارند، اصلِ عقد مورد خدشه قرار می گیرد.

آیا زوجین موظف هستند شروطی را که ضمن عقد ازدواج آورده شده امضا کنند؟

خیر، زوجین موظف به امضای شروط ضمن عقد ازدواج نبوده و می توانند هر کدام از این شروط را که بخواهند امضا کرده و هر کدام را که نمی خواهند امضا ننمایند.

چند شرط در سند عقد ازدواج گنجانده شده است؟

حدودا 12 شرط در سند عقد ازدواج گنجانده شده که عاقد و سر دفتر ازدواج موظف است آن ها را قبل از عقد برای زوجین بخواند.

شروط باطل کننده عقد

این شروط به ۲ قسمت تقسیم می‌شوند، شروط باطلی که مبطل یا مفسد عقد است و شروط باطلی که مبطل عقد نیست و فقط شرط را باطل می کند. شروط باطل ممکن است آنقدر تاثیر گذار باشد که عقد را هم باطل کند و یا ممکن است در آن حد تاثیرگذار نباشد و فقط خود شرط باطل باشد و عقد صحیح باقی بماند.

از شروط باطلی که مبطل عقد نیست ، شرطی است که غیر مقدور باشد و قدرت برانجام آن وجود نداشته باشد. برای مثال مردی به خواستگاری زنی می رود و زن شرط می کند که مرد باید از بالای برج میلاد به پایین بپرد و یا شرط اینکه آقای داماد ماشین بزرگی را با یک دست بلند کند، این شرط به طور واضح، غیرمقدور است و مرد قادر نیست که بدون تجهیزات از بالای برج بپرد و یا ازعهده بلند کردن وزن سنگین یک ماشین آن هم با یک دست بر نمی آید.

این شرط غیر مقدور مطلق است و هیچ کس نمی‌تواند چنین کارهایی را انجام دهد. شرط دیگری که از شروط ضمن عقد باطل و غیر مبطل محسوب می شود، شرط بی نفع و فایده است. به این معنی که منفعت عقلایی برای شخص ندارد و باطل است. برای مثال شرط اینکه مرد هنگام عقد، مسافت بین کرج تا تهران را با پای پیاده طی کند. این کار چون نفع عقلانی ندارد، باطل است و در نهایت شرط غیر مشروع هم باطل است.

 شرطی که خلاف شرع و قانون و اخلاق حسنه باشد از شروط باطل و مبطل هستند و شرط خلاف مقتضای ذات عقد است. برای مثال ثمره بیع و معامله، تملیک است. شخصی که ماشینی را خریداری می کند، مالک ماشین می شود و فروشنده مالک پول. حال اگر فروشنده برای خریدار شرط کند که ماشین را می فروشم به شرط آنکه مالک نشوی، چنین شرطی خلاف مقتضای ذات عقد است.

این شرط نه تنها باطل است، بلکه مبطل عقد هم هست . حال اگر درازدواج طرفین شرط کنند که صیغه محرمیت را بخوانند اما محرم نشوند و رابطه زوجیت برقرار نکنند، این شرط خلاف مقتضای ذات عقد است و می توان گفت چنین شرطی به ارکان اساسی عقد لطمه وارد می کند و به نوعی قصد طرفین مخدوش می شود. بنابراین نه تنها شرط باطل است، بلکه عقد هم باطل می شود که به آن شرط خلاف مقتضای ذات عقد گفته می شود.

در مواقعی که شرطی خلاف مقتضای اطلاق عقد باشد، مثلا طرفین شرط کنند که مسکن آن‌ها در مکان و یا شهرخاصی باشد، این شرط اشکالی ندارد. اما اگر شرطی خلاف مقتضای ذات عقد و چیزی که طرفین می خواهند با عقد به آن برسند، باشد، نقض غرض شده و شرط باطل و مفسد است.

شرط دیگری هم هست که جهل به عوضین پیش می آورد و باطل و مبطل است. یعنی شرطی بگذاریم که عوضین برای ما مجهول شود و معامله به تعبیر فقهی غرری شود.

 

موسسه حقوقی وکیل برتر معرفی انواع وکیل دادگستری و وکیل پایه یک دادگستری ،انواع مشاوره های حقوقی

4.9/5 - (15 امتیاز)

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *