قوانین مالیاتی

قوانین مالیاتی

دولت ها منابع درآمدی متعددی دارند. مهم ترین منبع درآمد دولت ها در حال حاضر مالیات و وجوه مشابهی است که دولت تحت عنوان عوارض از مردم دریافت می کند. دولت ها همواره برای وصول مالیات اقدام به تصویب قوانین مالیاتی و مقررات ناشی از آن می نمایند.

در اران نیز برای اینکه دولت از این درآمد مهم محروم نشود اقدام به وضع قوانین مالیاتی از طریق مجلس شورای اسلامی و تصویب مقررات مالیاتی توسط هیئت وزیران می نماید. وصول مالیات در ایران به موجب قوانین مالیاتی بر عهده سازمان امور مالیاتی است. سازمان امور مالیاتی که از سازمان های زیرمجموعه وزارت اقتصاد و دارایی می باشد همه ساله اقدام به تعیین میزان مالیات مردم و وصول آن می نماید.

مرجع تصویب قوانین مالیاتی

در نظام حقوقی ایران  طبق قانون اساسی تصویب عموم قوانین از  وظایف مجلس شورای اسلامی می باشد. و در واقع و تصویب قوانین مهمترین وظیفه مجلس در نظام حقوقی ایران است.

پس وضع قوانین مالیاتی نیز از این قاعده مستثنی نمی باشد.و چون عنوان قانون در معنای خاص بدان اطلاق می شود باید توسط مجلس شورای اسلامی تصویب شود. اما نظر به اهمیت موضوع مالیات و تاثیر آن بر زندگی و معیشت مردم این مهم به صورت خاص در قانون اساسی و ذیل اصل پنجاه و یکم دوباره مورد تاکید قرار گرفته است. اصل پنجاه و یکم قانون اساسی جمهوری اسلامی مقرر می دارد:

«هیچ نوع مالیات وضع نمی‌شود مگر به موجب قانون. موارد معافیت و بخشودگی و تخفیف مالیاتی به موجب قانون مشخص می‌شود.»

همانطور که در قانون اساسی به آن اشاره شده است مالیات باید به موجب قانون و توسط مجلس شورای اسلامی وضع گردد. و چنانچه مرجعی غیر از مجلس شورای اسلامی اقدام به وضع مالیات، افزایش یا کاهش آن نمایند از اعتبار قانونی برخوردار نبوده و نمی توان آن را مبنای دریافت مالیات از مردم قرار داد.

همچنین بر طبق اصل پنجاه و یکم قانون اساسی موارد بخشودگی و تخفیف مالیات نیز باید به موجب قانون مشخص شود و این قانون نیز باید توسط مجلس به تصویب رسیده باشد و الا فاقد وجاهت قانونی است.

 

تاریخچه تصویب قوانین مالیاتی در ایران

مالیات در ایران سابقه‌ای بسیار طولانی دارد اما از زمان تشکیل مجلس شورای ملی و پیدایش مفهوم حاکمیت قانون در ایران مفهومی متفاوتیافت و از همان زمان به بعد مالیات صبغه قانونی پیدا کرد.

اولین قانونی که در زمینه مالیات ،قانون ممیزی طبق اصول علمی مصوب سال  1325 هجری قمری  بود.

در ادامه مجلس شورای ملی تا زمان پیروزی انقلاب اسلامی اقدام به تصویب قوانین پراکنده ای نمود که کاملا در ارتباط با حقوق مالیاتی بودند. مهم ترین این قوانین به ترتیب تاریخ تصویب عبارت است از:

  • مقررات مربوط به مالیات نمک مصوب 1288 هجری شمسی
  • قانون مالیات نواقل مصوب 1288 هجری شمسی
  • قانون تجدید تریاک مصوب 1289 هجری شمسی
  • قانون مالیات پوست بره  مصوب 1289 هجری شمسی
  • قانون مالیات روده مصوب 1289 هجری شمسی
  • مالیات املاک اربابی و دواب مصوب 1304 هجری شمسی ( این قانون مبدا ایجاد نظام هماهنگ مالیاتی در ایران بود ) 
  • و…

در ایران تا سال 1345 قوانین و مقررات متعددی در زمینه مالیات به تصویب رسید تا اینکه مجلس شورای ملی در سال1345 تصمیم به تصویب یک قانون جامع در زمینه مالیات گرفت. در این سال قانون مالیات های مستقیم به تصویب مجلس شورای ملی رسید. این قانون علاوه بر اینکه به وضعیت قوانین مالیاتی نظم و نسق بخشید و باعث ایجاد نظام یکپارچه مالیاتی در کشور شد با وارد کردن مفاهیم پیشرفته مالیاتی در زمان خود موجب ایجاد بسیاری از اصلاحات در حوزه قوانین و مقررات گردید.

قانون مالیاتهای مستقیم هرچند تاکنون اصلاحات بسیاری به خود دیده است اما همچنان با همین عنوان مورد استفاده قرار می گیرد. این قانون آخرین بار در سال 1394 و به تصویب مجلس شورای اسلامی رسید. و هم اکنون مورد استفاده سازمان امور مالیاتی به مبنای عنوان محاسبه و وصول مالیات قرار می گیرد.

حقوق مالیاتی

امروز پرداخت مالیات از جمله وظایف هر شهروند تلقی می شود و با توجه به گستره ی شمول آن و انواع مختلف مالیات، لازم است ساز و کارهای تشخیص هر چه بیشتر معرفی و شفاف سازی گردد. تا مودیان مالیاتی هرچه بیشتر از حقوق و تکالیف خود مطلع گردند. این اطلاعات که از طریق توضیح و تفسیر مقررات و بخش نامه ها و رویه های جاری میسر می گردد موجب می شود تا مودیان هرچه بیشتر اقناع وجدانی شده و به صورت داوطلبانه و بدون به کار بردن حربه های اجرایی مالیات خود را پرداخت نمایند و از سوی دیگر ، ماموران مالیاتی راحت تر مالیات را به حیطه ی وصول درآورند تا این که مالیات ماخوذه در راه پیشرفت و آبادانی کشور به کار رود.

 

تعریف مالیات

واژه ی مالیات که از مال گرفته شده است ، از نظر فرهنگ شناسان در معانی زیر به کار برده شده است(اجر و پاداش ) (زکات مال) ( سرپرستی و چراندن گله های گوسفند)(جریمه ای که حکومت به مناسبت ارتکاب جرایم ویژه از مرتکبین می گیرد)(باج)(خراج) و بالاخره (مالی که دولت ها به طور سالیانه از شهروندان خود می گیرند.)
اما در اصلاح اقتصاددانان جدید مالیات این گونه تعریف شده است؛ مالیات مقدار پول یا مالی است که شهروندان یک کشور طبق قانون به دولت خود می پردازند تا در جهت اداره امور کشور، تامین کالا و خدمات عمومی و ضروری، تضمین امنیت و دفاع همگانی و عمران و آبادانی توسط دولت مورد بهره برداری قراربگیرد.

قانون مالیات های مستقیم و سایر قوانین تعریفی از این اصطلاح نمی نماید.

و فقط اصل 51 قانون اساسی به این موضوع می پردازد که وضع مالیات ، معافیت ، بخشودگی و تخفیف مالیاتی فقط به موجب قانون امکان پذیر می باشد. لذا وضع مالیات از جمله اختصاصات قوه ی مقننه است و قوه مجریه نمی تواند با تصویب آیین نامه ، دستور العمل ها، بخشنامه ها ، به طور یک جانبه ، مالیات وضع نمیاد. این اصل به طور مکرر با ابطال بخشنامه های سازمان مالیاتی به دلیل خروج از اختیارات قانونی سازمان امور مالیاتی کشور مورد تایید . ابرام هیات عمومی هیات عدالت اداری قرار گرفته است.
تعریف مختصر و مفیدی که برای مالیات می توان ارائه داد این است که:

مالیات عبارت است ار برداشت قسمتی از دارایی یا درآمد افراد بر حسب توانایی پرداخت آنان برای تامین مخارج عمومی.

تعریف حقوق مالیاتی

مجموعه قوانین و مقرراتی که حاکم بر نحوه تشخیص و وصول آن می پردازد، حقوق مالیاتی می گویند.
برخی حقوقدانان ، حقوق مالیاتی را حقوق مالیه پنداشته و آن را چنین تعریف می کنند؛” قواعد مربوط به وضع مالیات ها و عوارض که ماموران دولت می توانند از افراد مطالبه کنند و هم چنین مقررات ناظر به بودجه عمومی و وظایف دیوان محاسبات را حقوق مالیه می نامند.”بنابراین مالیات قسمتی از درآمدهای عمومی را تشکیل می دهد که مصروف هزینه های عمومی می گردد.بنابراین روند حاکم بر تشخیص و وصول قسمتی از درآمدهای عمومی را حقوق مالیاتی می گویند.


طبقه بندی مالیات

در یک طبقه بندی عمومی ، مالیات ها را به مالیات های مستقیم و غیر مستقیم تقسیم نموده اند. تعریف جامع و مانعی که بتواند این دو گونه را از یکدیگر منفک نموده و ملاک عمل قرارگیرد ، وجود ندارد.
الف- مالیات مستقیم: مالیاتی است که پرداخت کننده مالیات خود مستقیما و بدون واسطه اقدام به واریز میزان مالیات متعلقه به خزانه ی دولت می نمیاد.و مالیات بر حقوق ، مالیات برآمد مشاغل .

 

ب- مالیات غیر مستقیم: مالیاتی است که با واسطه پرداخت می شود و شخص مالیات دهنده احساس پرداخت ندارد.به طور مثال، در خصوص مالیات بر مصرف، اکثر دارندگان اتومبیل، بنزین مصرف می کنند که طبق قانون مالیات بر ارزش افزوده نرخ آن بیست درصد است ولی احساس این که مبلغی از آن به عنوان مالیات پرداخت شده است، نمی نماید.

 

وکیل برتر

 

به ما رای دهید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *