تصرف عدوانی مشاوره و وکالت دعاوی

تصرف عدوانی و شکایت از آن

تصرف عدوانی و طرح شکایت از آن یکی از موضوعات و پرونده های مطرح در دادگاه ها می باشد و از آن جایی که کاربرد زیادی دارد لازم است که به آن پرداخته شود . مانیز در این نوشتار قصد داریم به بررسی تصرف عدوانی و نحوه طرح شکایت از آن بپردازیم .

شاید شنیده باشید شخصی خانه ، مغازه یا هر ملک دیگری که متعلق به دیگری است را به زور تصرف کرده است و نسبت به آن ادعای مالکیت می کند  واز خود بپرسید این کار او آیا ضمانت اجرای قانونی دارد یا خیر و آیا از طریق مراجع قانونی قابل پیگیری است یا نه ودر صورتی که قابل پیگیری است نحوه شکایت و پیگیری آن به چه نحو خواهد بود .

احترام به حق مالکیت یکی از مهمترین موضوعاتی است که قانون برای افراد محترم شمرده است . هیچ کس نمی تواند مالی که متعلق به دیگری است را بدون رضایت و اجازه او تصرف کند . این کار از نظر قانونی می تواند مورد پیگیری قرار گیرد . در قانون به کسی که ملک متعلق به دیگری را بدون اجازه و رضایت مالک آن با قصد و آگاهی تصرف می کند ، متصرف عدوانی می گویند . یعنی کسی که با نیت سوء اقدام به این کار کرده است.

تصرف عدوانی به چه معناست؟

تصرف یعنی تحت سلطه در آوردن و تسلیط ید بر مال یا شی.

عدوانی بودن یعنی اینکه بدون اجازه و یا مخالف و مغایر با قوانین موجود و از روی قهر و غلبه و زور. در صورتی که این دو با هم و به صورتی ترکیبی و از روی علم و آگاهی صورت گیرد یعنی تصرف عدوانی، عملی است مجرمانه و قابل تعقیب از طریق دادسرا و با شکایت شخص متضرر پیگیری خواهد شد  .این دعوا از نظر قابلیت پیگیری از دو جنبه قابل طرح و بررسی است: یکی جنبه حقوقی و دیگری جنبه جزایی.

اشخاص می توانند هر یک از دو راه مذکور را انتخاب کنند ولی از نظر ادله اثباتی که در اختیار دارند، انتخاب نوع دعوا مهم است تا هم از اطاله دادرسی جلوگیری شود و هم در رسیدن اشخاص به حقوقشان سرعت بخشد.

دعوای تصرف عدوانی حقوقی چیست و رسیدگی به دعوای حقوقی تصرف چگونه انجام می شود؟

دعوای تصرف به صورتعدوانی حقوقی دعوایی است که در آن موضوع حق، صرفا تصرفات خواهان یعنی در اختیار داشتن مال یا حق مورد نظر باشد.

قانون به منظور احیای تصرف مشروع، امتیازاتی را برای متصرف قانونی در نظر گرفته است، در حقیقت قانونگذار در دعوای حقوقی رفع تصرف عدوانی، به متصرف حق داده است تا بدون نیاز به اثبات مالکیت و به صرف اثبات تصرف قبلی خود، دادخواست خود را به دادگاه تقدیم کند. در این صورت دادگاه خارج از نوبت و بدون رعایت تشریفات دادرسی به موضوع رسیدگی و اتخاذ تصمیم می کند.

تصرف عدوانی کیفری به چه صورتی می باشد؟

تصرف عدوانی کیفری تصرف غیر قانونی و بدون اجازه مالک مالی غیرمنقول از روی عمد و با علم به موضوع  تصرف می گویند . یعنی اگر کسی یک مال غیر منقول مثل خانه ، مغازه ، باغ و ملکی از دیگری را بدون اجازه او تصرف کند و در انجام این کار علم و آگاهی داشته باشد ، مرتکب تصرف کیفری شده است و صاحب مال می تواند از او شکایت کیفری کند تا مالش را از او پس بگیرد شاکی با استناد به هر یک از قوانین یاد شده می تواند خواستار تعقیب کیفری متصرف عدوانی شود.

 جرم تصرف عدوانی دارای عناصری است

عنصر قانونی

مادۀ 690 قانون مجازات اسلامی عنصر قانونی جرم تصرف عدوانی را تشکیل می‌دهد.

در موضوع تصرف عدوانی کیفری، قاضی موظف است پس از طرح شکایت برابر آئین دادرسی کیفری رسیدگی نماید و علاوه بر مجازات مجرم، حسب مورد به رفع تصرف عدوانی، حکم بدهد این مادۀ قانونی فقط درباره اموال غیر منقول است  و اموال منقول را شامل نمی‌شود.

عنصر مادی

برای اثبات در دعاوی کیفری تصرف عدوانی عنصر مادی بایستی وجود داشته باشد و آن عبارت است از تصرفی که طبق آن آثار مالکیت در ملک قابل مشاهده بوده باشد؛ که دیوار کشی، پی کندن، جمع نمودن مصالح ساختمانی در خصوص املاک شهری و مسکونی و یا شخم زدن، برداشت محصول و آبیاری در مورد املاک مزروعی و بیرون از شهر. جرم تصرف مقید می باشد و تحقق جرم منوط به تصرف یا ذی‌حق معرفی کردن خود یا دیگری یا اقدام به هرگونه تصرف عدوانی است در نتیجه اگر اعمالی صورت گیرد که منجر به حصول چنین نتیجه‌ای نگردد موضوع از مصادیق جرم موضوع ماده ۶۹۰ قانون مجازات اسلامی نخواهد بود.

عنصر معنوی

عنصر معنوی در تصرف عدوانی به تصرفی که آثار مالکیت در ملک قابل لمس و مشاهده نباشد ولی اسباب و مدارک حقوقی اقتضای مالکیت او را در آن ملک داشته باشد اطلاق می گردد.

در زمانی که ملکی به صورت ارث منتقل شده است و یا دادگاه حکمی در جهت تملیک برای آن ملک صادر نموده باشد و یا همچنین اراضی بایری که مالک دارد یا اراضی آییش نیز تصرف معنوی مالکان بر آنها مسلم است.

در این خصوص نمونه های تصرفات متعددی هم وجود دارد از جمله تصرف اداری، تصرف از طرف غیر، تصرف استعمالی ،تصرف انتفاعی ،تصرف به عنوان مالکیت یا تصرف مالکانه تصرف به عنوان وقف، تصرف حقوقی، تصرف عدوانی به معنی اخص، تصرف عدوانی به  معنی اعم، تصرف غاصبانه، تصرف غصبی، تصرف مالی در برابر تصرف غیر مالی، تصرف قانونی در برابر تصرف عدوانی و تصرف غیرقانونی .

نحوه شکایت

اگر کسی مدعی است که ملکش مورد تصرف عدوانی شخصی دیگر قرار گرفته و این کار از روی عمد و سوءنیت بوده است می تواند هم از طریق حقوقی و کیفری که قبلا ذکر کردیم اقامه دعوا نماید .

برای این کار ابتدا باید به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه و نمونه فرم شکوائیه تصرف عدوانی که در ذیل قرار داده ایم را پر نماید و پس از ثبت آن در تاریخی که مقرر شده جهت حضور در دادگاه و ادامه مراحل رسیدگی اقدام نماید .هم چنین در صورتی که خود شخص قادر به انجام این مراحل و پیگیری دعوا نمی باشد می تواند از کمک وکیل دادگستری استفاده نماید. پس از مراجعه به وکیل زین پس وکیل دادگستری روال کار و طرح شکایت و مراحل آن را پیگیری خواهد کرد.

نمونه شکایت تصرف عدوانی

مشاوره و وکالت دعاوی تصرف عدوانی

متصرف کسی است که مال را در اختیار دارد و مورد استفاده قرار می دهد و ممکن است مالک باشد یا نباشد

با توجه به اینکه معمولاً متصرّف پس از تصرف ملک ، در آن اقداماتی را از جمله : احداث بنا ، غرس اشجار و یا زراعت می نماید و همچنین امکان دارد اقدام به تخریب و یا ازله ی آثار موجود نماید. لذا در صورتی که تصرفات او عدوانی به حساب آید و محکوم به رفع تصرف عدوانی شود ، لازم است تکلیف آثار اقدامات صورت گرفته مشخص شود.

تکلیف ابنیه ی احداثی و اشجار غرس شده در ملک مورد تصرف عدوانی

در صورتی که بعد از تصرف، متصرف عدوانی در ملک مورد تصرف اشجاری را غرس نماید و یا بنایی را احداث نموده باشد ، اشجار و بنا بعد از اجرای حکم تصرف عدوانی علیه مشارالیه ، قطع و تخریب می شود مگر اینکه متصرف عدوانی مدعی مالکیت مورد حکم تصرف عدوانی شود و از تاریخ اجرای حکم ظرف یک ماه نسبت به مالکیت در دادگاه صالح اقامه ی دعوی کند بنابراین در صورتی که در مهلت مقرر شده اقدام به امر مزبور ننماید با اعلام محکوم له به دادگاه ، اشجار و بنا قطع می گردد و ملک به محکوم له تحویل خواهد شد و در غیر این صورت باید به حال خود باقی بمانند . تا تکلیف دعوا مشخص گردد.

تکلیف ابنیه و اشجار در ارتباط با اقامه دعوای مالکیت

از مقررات خاصی که در دعوای تصرف عدوانی وجود دارد این است که حکمی که به رفع تصرف عدوانی که از مرحله ی بدوی صادر می گردد ، پس از ابلاغ براساس ماده 175 ق.ج.ا.د.م باید اجرا گردد.

در صورتی که محکوم علیه دعوای تصرف ، در مهلت مقرر یک ماهه اقدام به اقامه ی دعوای مالکیت نماید و در آن پیروز گردد . علاوه بر اینکه قلع بنا و اشجار منتفی می گردد بلکه در اجرای حکم جدید ( خلع ید ) ، دوباره محکوم علیه دعوا بر ملک مستولی می شود.

تکلیف ابنیه و اشجار در ارتباط با شکایت از حکم

البته باید توجه داشت که ،. درخواست تجدید نظر در این دعوا مانع اجرای حکم رفع تصرف که علیه متصرف صادر شده نمی باشد زیرا براساس ماده 175 ق . ج در آرای صادره ی رفع تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق به دستور مرجع صادرکننده ی رأی ، بلافاصله توسط اجرای دادگاه یا ضابطین دادگستری اجرا خواهد شد و درخواست تجدید نظر از رای مزبور مانع اجرا آن نمی شود.

لذا در صورتی که محکوم علیه اقامه ی دعوای مالکیت ننماید و تنها به درخواست تجدید نظر اکتفا کند ، در صورتی که حکم رفع تصرف در دادگاه تجدید نظر در فاصله ی یک ماه فسخ گردد در این صورت علاوه بر اینکه اشجار و بنا قلع نمی شود اقدامات اجرایی به دستور دادگاه اجراکننده حکم به حالت قبل از اجرا ، اعاده خواهد شد.

ولی در صورتی که در فاصله ی یک ماه در دادگاه تجدید نظر حکم رفع تصرف فسخ نشود ، حتی در صورتی که دعوای تجدید نظر در جریان رسیدگی باشد ، اشجار و بنا احداثی قلع می شوند.

تکلیف زراعت در ملک مورد تصرف عدوانی

در صورتی که متصرف عدوانی در ملک مورد تصرف زراعت کرده باشد ماده ی 165 ق . ج تکلیف را اینگونه بیان می کند که در صورتی که زمان برداشت محصول رسیده باشد باید بلافاصله محصول را برداشت نماید و اجرت المثل زمین را نیز پرداخت نماید. در صورتی که زمان برداشت محصول نرسیده باشد ، ماده ی مزبور با ارائه ی سه راه حل به خواهان دعوا یا محکوم له تکلیف را مشخص می نماید.

محکوم له ، بعد از جلب رضایت متصرف عدوانی ، قیمت بذر را نسبت به سهم صاحب بذر به متصرف پرداخت نماید و ملک را تصرف کند.

راه دوم این است که بعد از جلب رضایت متصرف عدوانی ، تا پایان برداشت محصول ملک را در تصرف متصرّف عدوانی باقی بگذارد و اجرت المثل زمین را از متصرف دریافت کند.

راه حل دوم اینست که مالک متصرف را مکلّف به معدوم کردن زراعت و اصلاح زمین نماید.

تکلیف آثار تخریبی در ملک مورد تصرف عدوانی

در صورتی که بعد از تصرف ، متصرف عدوانی اقدام به تخریب ملک نموده باشد . در ماده ی 165 ق . ج قانونگذار به محکوم له حق می دهد که متصرف را مکلف به اصلاح آثار تخریبی نماید.

تکلیف اجرت المثل ایام تصرف

در این باره تبصره ی ماده ی 165 ق.ج. بیان می دارد :« در صورت تقاضای محکوم له دادگاه متصرف را به پرداخت اجرت المثل زمان تصرف نیز محکوم می کند.»

بنابراین مطالبه اجرت المثل مستلزم اقامه ی دعوا و صدور حکم در این خصوص می باشد . لذا خواهان در صورتی که تمایل به گرفتن اجرت المثل دارد ، باید هم زمان با درخواست رفع تصرف اجرت المثل ایام تصرف را نیز درخواست کند.

موسسه حقوقی وکیل برتر در زمینه ی امور مربوط به خدمات ملکی، به همراه تیم وکلای تخصصی اقدام به مشاوره و قبول دعاوی شما عزیزان می باشد. برای انجام امور حقوقی خود می توانید با موسسه تماس بگیرید.

از دیگر خدمان موسسه این است که سعی بر این دارد با توجه به اینکه شما کاربران محترم به برخی از صفحات داخلی سایت بر می خورید  و ممکن است به صفحات اصلی مثل وکیل پایه یک ، وکیل دادگستری ، وکیل مهریه ، مشاوره حقوقی که بیشترین بازدید ها را دارند برخورد نکنید ما این لینکها را برای دسترسی آسانتر شما داخل سایت قرار دادیم