معافیت مالیاتی چیست؟ موارد آن چیست؟
در اصطلاح اقتصاد دانان جدید مالیات این گونه تعریف شده است؛ مالیات مقدار پول یا مالی است که شهروندان یک کشور طبق قانون به دولت خود می پردازند تا در جهت اداره امور کشور، تأمین کالا و خدمات عمومی و ضروری، تضمین امنیت و دفاع همگانی و عمران و آبادانی توسط دولت مورد بهره برداری قرار بگیرد و معافیت مالیاتی به معنی خروج قانونی برخی از منابع درآمدی و سرمایه ای از شمول پرداخت موقت و غیر دائمی مالیات که عمدتاً روشی است در جهت اعمال سیاست های حمایتی دولت برای انجام برخی اهداف و سیاست های دولت است.
معافيت هاي قانوني مالياتي، به امتيازاتي اطلاق مي شود كه طبق قانون و مقررات موضوعه مالياتي قابل كسر از درآمد مشمول ماليات و ماليات متعلقه است با توجه به اينكه يكي از مهمترين موارد بروز اختلاف در تعيين درآمد مشـمول ماليات مربـوط بـه اعمال معافيتهاي قانوني مالياتي است اما معافیت مالیاتی در کشور های مختلف یک روش ارفاقی -تشویقی برای سوق دادن به سرمایه گذاری ها مورد استفاده قرار می گیرند. دولت ها با استفاده از معافیت مالیاتی سعی می کنند نقدینگی جامعه را به سمت طرح های عام المنفعه و کم بازده جهت دهند.
مع الوصف، گاه دولت از معافیت مالیاتی به عنوان یک ارفاق برای برخی اهداف ایدئولوژیک استفاده می‌کند، اما به دلیل خلاف قاعده‌بودن، لازم است استدلالی قوی برای خروج از قاعده و ضرورت آن به مجلس ارائه کند. البته طبق قانون اساسی، وضع یا بخشودگی یا تخفیف مالیات تنها با مجوز مجلس است، مانند معافیت مالیاتی بخش کشاورزی و صادرات که تنها به دلیل یک اولویت ملی و منافع راهبردی اقتصاد پذیرفته شده است.
با اعطای معافیت مالیاتی، گروهی از پرداخت مالیات معاف می شوند. این امر به کاهش درآمدهای مالیاتی دولت منجر می شود. بنابراین، اگر اعطای معافیت ها با دقت لازم صورت نگیرد، با توجه به اینکه مالیات مهمترین منبع درآمد دولت هاست و از نظر اقتصادی اهمیت به سزایی دارد می تواند برای دولت و اقتصاد کلان کشورها ضررهای جبران ناپذیری داشته باشد.
از ديدگاه كلان، مالياتها يكي از عمده ترين ابزار سياستهاي اقتصادي دولت محسوب شده و از نظر تحليل خرد نيز با دارا بودن دو اثر عمده تخصيص و توزيع حائز اهميت است.دولت برای کسب درآمد مالیاتی مورد نظر ، فشار سنگینی را بر گروه های دیگر جامعه وارد می کند. یعنی برای جبران بخش خالی کاسه درآمد مالیاتی، میزان نرخ-های مالیاتی بیشتری، بر گروه هایی که از معافیت های مالیاتی بهره مند نیستند، تحمیل خواهد شد. بی تردید اعطای معافیت های مالیاتی گسترده، به ناکارآیی نظام مالیاتی و ضعف نظام اجرایی مالیاتی منجر می شود.
موسسه حقوقی وکیل برتر در دپارتمان حقوق مالیاتی با در اختیار داشتن یک تیم متشکل از وکلای پایه یک دادگستری و مشاوران حقوقی متخصص امور مالیاتی آماده ارائه خدمات در زمینه دعاوی مالیاتی به مودیان محترم می باشد.
موارد معافیت از مالیات
معافیت مالیات بر حقوق کارگران و کارمندان
کارگران و کارمندانی که در سال 99 کمتر از 3 میلیون تومان درماه درآمد داشته باشند از پرداخت مالیات معاف می باشند.
معافیت هزینه های درمان
کلیه هزینه هایی که مودی برای درمان خود و خانواده و افراد تحت تکفل خود می نماید از در آمد او کم می شود و مشمول مالیات نمی شود. مثلا اگر شخصی به طور ماهیانه 5 میلیون تومان درآمد داشته باشد و 3 میلیون تومان آن را برای درمان خود یا خانواده خود هزینه کند این 3 میلیون تومان از پرداخت مالیات معاف می شود. علاوه براین مورد هزینه درمان از درآمد او کم شده و باقی مانده به عنوان درآمد او محسوب خواهد شد. پس در مثال ما درآمد این شخص از نظر اداره امور مالیاتی 2 میلیون تومان محاسبه شده و با توجه به اینکه حقوق ماهانه زیر 3 میلیون تومان در سال 1399 از پرداخت مالیات معاف می باشد لذا این شخص به طور کلی از مالیات معاف می باشد.
همچنین کلیه هزینه های توانبخشی معلولان و بیماران خاص نیز از مالیات معاف بوده و از قاعده فوق تبعیت می نماید.
مورد دیگری که در رابطه با هزینه های درمان باید به آن اشاره کرد این است که کلیه هزینه های مربوط به بیمه عمر و بیمه درمان شخص و افراد تحت تکفل او نیز از همین قاعده پیروی نموده و از مالیات معاف می باشد.
معافیت مالیاتی جوایز علمی و پژوهشی
جوایز علمی و پژوهشی و بورس های تحصیلی از مالیات معاف می باشند. همچنین درآمدهای حاصل از فعالیت های پژوهشی و تحقیقاتی مراکزی که دارای پروانه تحقیق از مراجع ذی‌صلاح می باشند نیز از مالیات معاف است.
معافیت اختراع و اکتشاف
درآمدی که از اختراع و اکتشاف عاید مخترعین و مکتشفین می گردد نیز از پزداخت مالیات معاف می باشد.پ
معافیت سپرده های بانکی
موارد زیر از پرداخت مالیات معاف می باشند:
- سود سپرده های مربوط به کسور بازنشستگی و پس انداز کارمندان و کارگران در بانک های ایرانی
- سود یا جوایز متعلق به حساب های پس انداز و سپرده های مختلف نزد بانک های ایرانی یا موسسات غیر باننکی مجاز
- جوایز متعلق به اوراق قرضه دولتی و اسناد خزانه
- سود پرداختی بانک های ایرانی به بانک های خارج از ایران بابت اضافه برداشت و سپرده ثابت به شرط معامله متقابل
معافیت جهیزیه و مهریه
مهریه و جهیزیه بانوان از پرداخت مالیات معاف هستند. پس در صورتی که زنی مهریه و جهیزیه خود را از همسرش دریافت کند، این مهریه و جهیزیه از مالیات معاف می باشد.
معافیت فعالیت های کشاورزی
معافيت كشاورزي درآمد حاصل از كليه فعاليتهاي كشاورزي، دامپروري، دامداري، پرورش ماهي و زنبور عسل و پرورش طيور و ماهيگيري، نوغان داري، احياي مراتع جنگل ها، باغات اشجار از هر قبيل و نخيلات از پرداخت ماليات معاف مي باشند. كليه اشخاص اعم از حقيقي و حقوقي (ايراني و غيرايراني)، از شروع فعاليت مي توانند از معافيت مذكور بهره مند گردند.
معافیت حقوق افراد شاغل در مناطق کمتر توسعه یافته
طبق قانون مالياتهاي مستقيم معافيت حقوق پنجاه درصد (50 درصد) ماليات حقوق كاركنان شاغل در مناطق كمتر توسعه يافته طبق فهرست سازمان برنامه و بودجه كشور بخشوده مي شود.
كليه اشخاص حقيقي (اعم از ايراني و غيرايراني) شاغل در مناطق كمتر توسعه يافته طبق فهرست سازمان برنامه و بودجه كشور تا زماني كه محل اشتغال آنان در فهرست مذكور قرار دارد، مي توانند از بخشودگي مذكور بهره مند گردند.
معافیت فعالیت های آموزشی
معافيت فعاليتهاي آموزشي، خدماتي و ورزشي درآمد حاصل از تعليم و تربيت مدارس غيرانتفاعي اعم از ابتدايي، راهنمايي، متوسطه، فني و حرفهاي، آموزشگاه هاي فني و حرفه اي آزاد داراي مجوز از سازمان آموزش فني و حرفه اي كشور، دانشگاه ها و مراكز آموزش عالي غيرانتفاعي و مهدهاي كودك در مناطق كمتر توسعه يافته و روستاها و درآمد مؤسسات نگهداري معلولين ذهني و حركتي بابت نگهداري اشخاص مذكور كه حسب مورد داراي پروانه فعاليت از مراجع ذيربط هستند، همچنين درآمد باشگاه ها و مؤسسات ورزشي داراي مجوز از سازمان تربيت بدني حاصل از فعاليتهاي منحصراً ورزشي از پرداخت ماليات معاف مي باشند.
-معافيت فعاليتهاي فرهنگي فعاليتهاي انتشاراتي و مطبوعاتي و قرآني (داراي مجوز از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي و دستگاههاي ذي ربط)، فرهنگي و هنري كه به موجب مجوز وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي انجام ميشوند، از پرداخت ماليات معاف مي باشند.
معافیت فعالیت بخش های تعاونی
معافيت تعاوني صددرصد (100 )درآمد صندوق حمايت از توسعه بخش كشاورزي، شركت هاي تعاوني روستايي، عشايري، كشاورزي، صيادان، كارگري، كارمندي، دانشجويان و دانش آموزان از ماليات معاف مي باشند.
معافیت بخش صادرات
معافيت صادرات صددرصد درآمد حاصل از صادرات خدمات و كالاهاي غيرنفتي و محصولات بخش كشاورزي و بيست درصد درآمد حاصل از صادرات مواد خام مشمول ماليات با نرخ صفر مي گردد. فهرست مواد خام و كالاهاي نفتي به پيشنهاد مشترك وزارتخانه هاي امور اقتصادي و دارايي، صنعت، معدن و تجارت و نفت و اتاق بازرگاني، صنايع ، معادن و كشاورزي به تصويب هيأت وزيران مي رسد. درآمد حاصل از صادرات كالاهاي مختلف كه به صورت ترانزيت به ايران وارد شده يا مي شوند و بدون تغيير در ماهيت يا با انجام كاري بر روي آن صادر مي شوند از شمول ماليات معاف است .
معافیت صنایع دستی
معافيت محصولات صنايع دستي درآمد كارگاه هاي فرش دستباف و صنايع دستي و شركت هاي تعاوني و اتحاديه هاي توليدي مربوطه از پرداخت ماليات معاف است.
معافیت فعالیت های تولیدی، معدنی و گردشگری
معافيت فعاليت هاي توليدي، معدني و گردشگري درآمد ابرازي ناشي از فعاليتهاي توليدي و معدني اشخاص حقوقي غيردولتي در واحدهاي توليدي يا معدني كه از تاريخ اجراي اين ماده از طرف وزارتخانه هاي ذيربط براي آنها پروانه بهره برداري صادر يا قرارداد استخراج و فروش منعقد مي شود و همچنين درآمدهاي خدماتي بيمارستانها، هتلها و مراكز اقامتي گردشگري اشخاص ياد شده كه از تاريخ مذكور از طرف مراجع قانوني ذيربط براي آنها پروانه بهره برداري يا مجوز صادر مي شود، از تاريخ شروع بهره برداري يا استخراج يا فعاليت به مدت پنج سال و در مناطق كمترتوسعه يافته به مدت ده سال با نرخ صفر مشمول ماليات مي باشد.
معافیت سود حاصل از تامین مالی پروژه ها
اشخاصي كه آورده نقدي براي تأمين مالي پروژه طرح و سرمايه در گردش بنگاههاي توليدي را در قالب عقود مشاركتي فراهم نمايند، معادل حداقل سود مورد انتظار عقود مشاركتي مصوب شوراي پول و اعتبار از پرداخت ماليات بر درآمد معاف مي شوند و براي پرداخت كننده سود، معادل سود پرداختي مذكور به عنوان هزينه قابل قبول مالياتي تلقي مي شود.استفاده كننده از معافيت این موضوع تا دو سال نمي تواند آورده نقدي را از بنگاه توليدي خارج كند. در صورت كاهش آورده نقدي، به ميزان ارزش روز معافيت استفاده شده، ماليات سال خروج آورده نقدي، اضافه مي شود.
معافیت عبور ترانزیت کالاها
درآمد حاصل از صادرات كالاهاي مختلف كه به صورت عبوري (ترانزيت) به ايران وارد مي شوند و بدون تغيير در ماهيت يا با انجام كاري بر روي آن صادر مي شوند مشمول ماليات با نرخ صفر مي گردد.
معافیت فعالیت اقتصادی در مناطق آزاد تجاری-صنعتی
طبق قانون چگونگي اداره مناطق آزاد تجاري ـ صنعتي جمهوري اسلامي ايران اشخاص حقيقي و حقوقي كه در منطقه به انواع فعاليت هاي اقتصادي اشتغال دارند،نسبت به هر نوع فعاليت اقتصادي در منطقه آزاد از تاريخ بهره برداري مندرج در مجوز به مدت پانزده سال از پرداخت ماليات بردرآمد و دارايي موضوع قانون ماليات هاي مستقيم معاف خواهند بود و پس از انقضاي پانزده سال تابع مقررات مالياتي خواهند بود كه با پيشنهاد هيات وزيران به تصويب مجلس شوراي اسلامي خواهد رسيد.
موسسه حقوقی وکیل برتر در دپارتمان حقوق مالیاتی با در اختیار داشتن یک تیم متشکل از وکلای پایه یک دادگستری و مشاوران حقوقی متخصص امور مالیاتی آماده ارائه خدمات در زمینه دعاوی مالیاتی به مودیان محترم می باشد.