حضانت طفل در لغت، پرورش و نگهداری از کودک معنا میگیرد که همان طور که پیش تر گفته شد در قانون جدید حمایت از خانواده و قانون مدنی نیز به اهمیت این موضوع پرداخته شده است. لازم به ذکر است که از دید قانونی حضانت بیشتر به جنبههای رسیدگی و پرورش جسم کودک تاکید دارد و چندان موارد تربیتی و پرورش اخلاقی را در بر نمیگیرد
حضانت طفل در صورت زندگی مشترک والدین با یکدیگر
به طور کلی شرایط حضانت فرزند این تکلیف قبل از طلاق با پدر و مادر است و اگر به هر دلیلی از حضانت فرزند خود سر باز زنند، در حالی که شرایط حضانت را دارا می باشند. دادگاه آن ها را ملزم به این کار می کند چرا که حضانت تکلیف و تعهد است. کسی نمی تواند از زیر تعهد شانه خالی کند.
به طور کلی حضانت فرزندان بر عهده والدین خواهد بود. مگر در شرایط خاصی که عدم صلاحیت یکی از والدین و یا هردوی آنها برای شرایط حضانت فرزند به صورت قانونی تائید شود.
شرایط حضانت فرزند بعد از طلاق زوجین چگونه خواهد بود؟
طلاق آثار مختلفی بر زن و شوهر، اطرافیان و مخصوصا فرزند آن ها دارد. به همین دلیل قوانینی برای حمایت از کودکان و در خصوص حضانت وضع شده تا آسیب هر چه کمتری به این معصومان وارد شود.
حضانت چه دختر و چه پسر تا هفت سالگی با مادر است علی رغم اینکه همیشه شنیده ایم که در قانون حضانت فرزند دختر از 7 تا 9 سالگی و حضانت فرزند پسر از 7 تا 15 سالگی با پدر است.
در صورتی که والدین بر سر حضانت فرزندان با یکدیگر با مشکل مواجه شوند، دادگاه در مورد شرایط حضانت فرزند به صورت قانونی تصمیم خواهد گرفت بهتر است به این موضوع توجه داشته باشیدکه در هر زمانی و در هر سنی که حضانت داده شده به مصلحت کودک نباشد، حکم می تواند تغیر کند.
لذا قانونگذار تنها به مصلحت فرزند می اندیشد و در هر زمان که حضانت داده شده به مصلحت نبود شما می توانید دادخواست خود را برای تغیر حکم دادگاه و گرفتن این حق ثبت نمایید. البته شرایطی برای این موضوع تعیین شده است که به آن ها خواهیم پرداخت.
شرایط حضانت فرزند بعد از طلاق توافقی چگونه خواهد بود؟
با استناد به ماده ۲۹ قانون حمایت از خانواده، دادگاه موظف است در مورد حضانت فرزندان در هر یک از انواع طلاق تصمیم گیری کند.
حضانت فرزند در طلاق توافقی کاملا واضح است. در طلاق توافقی زن و شوهر باید در مورد حق حضانت فرزندان، میزان ملاقات طرف مقابل با فرزندان، پرداخت نفقه فرزندان و میزان نفقه به توافق برسند بر ساگر طبق توافق حضانت به مادر داده شود همچنان پدر مسئول تامین هزینه و نفقه فرزند است. توافقی بر سر حضانت صورت نگیرد دادگاه در این خصوص طبق قوانین تصمیم گیری خواهد کرد باشند.
بخشیدن مهریه در قبال حضانت فرزند
تحت هیچ شرایطی حق ولایت پدر و خاندان پدری چه در طلاق توافقی و چه در طلاق از طرف زن قابل معامله و اسقاط نیست. این موضوع را در نظر بگیرید که قانونگذار تنها بنا به مصلحت کودک تا سن هفت سالگی تنها حق حضانت فرزند را به مادر داده است.اما بنا به توافق طرفین چه در طلاق توافقی و چه در طلاق خلع، طلاق رجعی و… مرد می تواند حضانت را به زن بدهد.
شرایط حضانت فرزند بعد از فوت والدین چگونه خواهد بود؟
بر طبق قانون در صورت فوت یکی از والدین، حضانت فرزند بر عهده والد زنده خواهد بود. یعنی در صورت فوت پدر، مادر حضانت طفل را بر عده خواهد گرفت نه پدر بزرگ طفل .مگر آنکه دادگاه به تقاضای ولی قهری یا دادستان اعطای حضانت به مادر را دارای صلاحیت لازم برای حضانت از فرزند نداند، حضانت از وی گرفته میشود.
در شرایطی که هر دو والدین کودک از دنیا رفته باشند، مسئولیت نگهداری از فرزند بر عهده جد پدری خواهد بود. در صورت فقدان جد پدری، نزدیکترین خویشان به ترتیب ارث این مسئولیت را بر عهده خواهند گرفت.
ممانعت از ملاقات طفل تحت حضانت
ضمانت اجرای ممانعت از حق ملاقات طفل توسط کسی که حضانت فرزند به عهده اوست، محکومیت به حبس و بعضا جزای نقدی خواهد بود.
ضمن اینکه این عمل ممکن است قرینه ای بر عدم صلاحیت وی در سرپرستی و نگهداری طفل و با طرح دعوای سلب و لغو حضانت در دادگاه خانواده، از موارد صدور رای به سلب حضانت از او باشد.
در هر صورت در صورت نداشتن شاکی خصوصی در پرونده های کودک آزاری، سازمانهای دولتی و ان جی او ها می توانند نسبت به اعلام جرم در دادسرا اقدام نموده تا دادستان به عنوان مدعی العموم به پرونده ورود پیدا کند.
آیا می توان کودکی را که تحت حضانت است از کشور خارج نمود؟
خروج فرزند از کشور منوط به رضایت کتبی ولی قهری داشته و در مواردی که حضانت فرزند با مادر است و مشارالیه خواستار خروج فرزند از کشور به هر دلیلی باشد، اخذ رضایت ولی ضرورت داشته و در مواقعی که لزوم آن توسط دادستان احراز شود، امکان خروج طفل از کشور با دستور دادستان و پس از اخذ تامین از مادر وجود دارد.
مراحل قانونی گرفتن حضانت فرزند:
1-عقل
2- توانایی عملی
3- سلامت جسمانی و عدم مبتلا به بیماری واگیردار
4- شایستگی و صلاحیت اخلاقی
5- اسلام
6- سکونت در محل ثابت
7-ازدواج نکردن مادر
مدارک لازم جهت دریافت حضانت
1-سند طلاق
2-شناسنامه
3-کارت ملی
4- کارت ملی
5- اگر طلاقتان، طلاق توافقی بوده باید نسخه ای از سند توافقنامه را نیز همراه داشته باشید
شرایط سلب حضانت
1-جنون
2-فوت
3-ازدواج زوجه
4- عدم لیاقت هر یک از والدین
5- توافق طرفین مبنی بر واگذاری حضانت به دیگری
6- بیماری شخصی
7- انحطاط اخلاقی
از موارد انحطاط اخلاقی می توان به مسکر بودن و اعتیاد شخص نام برد. چرا که شخص معتاد به حاشیه جامعه رانده می شود و چون نمی تواند شغلی پیدا کند دست به انواع بزهکاری ها می زند. لذا تربیت و حتی خود کودک به خطر می افتند مخصوصا اگر فرزند دختر باشد.
در صورت اعتیاد و انحطاط اخلاقی پدر و مادر حضانت به پدر بزرگ (پدر پدر کودک) سپرده می شود. البته اگر او هم دارای مشکل باشد دادگاه حضانت را به شخص دیگری بنا به مصلحت می سپارد و نفقه و کلیه هزینه ها را از پدر و مادر وی می گیرد.
حضانت فرزند دارای فراز و نشیب های بسیار زیادی است. لذا بدون وکیل حضانت و راهنما نمی توان به نتیجه مطلوب رسید حتما با وکلا مجرب موسسه حقوقی وکیل برتر مشورت کنید.