مالیات علی الراس چیست و چگونه محاسبه می شود؟
مالیات علی الراس مالیاتی است که مبنای محاسبه آن به جای اسناد و مدارک مودی، قراین و ضرایب مالیاتی میباشد. به منظور تشخیص مالیات علی الرأس الزام است که در ابتدا درآمد مؤدی تعیین گردد. معیارها و ملاک هایی که برای تعیین درآمد مؤدی به کار می رود می تواند بسیار متفاوت و گوناگون باشد که با توجه به مشاغل گوناگون متغیر و متفاوت است.
الف)قرائن مالیاتی عبارت است از عواملی که در هر رشته از مشاغل با توجه به موقعیت شغل برای تشخیص درآمد مشمول مالیات به طور علی الرأس به کار می‌رود که فهرست آن نیز توسط مراجع ذیربط تهیه شده است.
-
خرید سالانه
-
فروش سالانه
-
درآمد ناویژه
-
میزان تولید کارخانجات
-
ارزش حق واگذاری محل کسب
-
جمع کل وجوهی که بابت حق التحریر و حق الزحمه عاید دفترخانه اسناد رسمی می شود
-
سایر عوامل به تشخیص کمیسیون تعیین ضرایب.
همان گونه که از ماده فوق بر می آید تعیین قرائن مالیاتی برای تعیین درآمد مشمول مالیات مؤدی به طور علی الرأس به کار می رود. در تشخیص علی الرأس کارشناس مالیاتی فاقد مدارک و مستندات کافی برای تشخیص درآمد واقعی است.
لذا مدارک و مستندات دیگری را مورد توجه قرار می دهد تا درآمد واقعی مشمول مالیات مؤدی را تعیین نماید. زیرا طبق ماده 237 ق. مالیات های مستقیم ، برگ تشخیص مالیات باید بر اساس مأخذ صحیح و متکی به دلایل و اطلاعات کافی و به نحوی تنظیم گردد که کلیه فعالیت های مربوط و درآمدهای حاصل از آن به طور صریح در آن قید گردد و برای مؤدی روشن باشد.
ب ـ ضرایب مالیاتی عبارت از ارقام مشخصه ای که حاصل ضرب آنها در قرینه مالیاتی در موارد تشخیص علی الرأس، درآمد مؤدی مالیات تلقی می گردد.
نظر به این که در تشخیص علی الرأس امکان تعیین کامل و صحیح هزینه های مؤدی امکان پذیر نیست، ضرایب مالیاتی ارقامی است که در درآمد مؤدی ضرب و حاصل ضرب آن درآمد مشمول مالیات مؤدی تلقی می گردد.
در هر سال کمیسیون تعیین ضرایب مقرر در قانون شامل نمایندگان سازمان امور مالیاتی، بانک مرکزی و نماینده شورای مرکزی اصناف و نماینده نظام پزشکی در مورد مشاغل وابسته پزشکی، نماینده اتاق بازرگانی و صنایع و معادن در مورد سایر مشاغل، در سازمان امور مالیاتی کشور تشکیل می شود و با توجه به جریان معاملات و اوضاع و احوال اقتصادی، ضرایب مربوط به مالیات های حوزه ی تهران را نسبت به هر یکی از قرائن موجود درباره ی مؤدیان مختلف بر حسب نوع شغل به طور تفکیک تعیین و فهرست آن را به سازمان امور مالیاتی کشور تسلیم می نمایند.
هر ساله این کمیسیون دفترچه ای را تحت عنوان دفترچه ضرایب تعیین و در اختیار سازمان امور مالیاتی قرار می دهد. به طور مثال ضریب مالیاتی سی درصد برای تشخیص درآمد مشمول مالیات دفترخانه اسناد رسمی در سال 1387 اعلام گردیده است.
اظهارنامه ارسالی توسط مودی مهمترین ابزار تشخیص درآمد واحدهای تجاری و محاسبه مالیات توسط سازمان امور مالیاتی است. پس از دریافت اظهارنامه توسط واحد مالیاتی و در اجرای بند ۲ ماده ۹۷ قانون مالیات های مستقیم پرونده واحد تجاری توسط کارشناس ارشد مالیاتی یا کارشناس مالیاتی (ممیز مالیاتی) رسیدگی میشود.
مراحل رسیدگی به صورت مختصر به شرح زیر است
در ابتدای امر ممیز مالیاتی طی برگه ای که به نام “برگ درخواست اسناد و مدارک” است از مودی درخواست می کند که تمام اسناد و مدارک خویش را جهت رسیدگی در اختیار وی قرار دهد
پس از ابلاغ “برگ درخواست اسناد و مدارک” ،کارشناس ارشد مالیاتی مکلف است ظرف یک هفته تا پانزده روز پس از ابلاغ درخواست فوق به محل کار مودی مراجعه نموده و دفاتر و اسناد و مدارک را مورد رسیدگی قرار دهد.
پس از انجام رسیدگی، یکی از سه حالت زیر اتفاق می افتد
- در صورتی که دفاتر و اسناد بر طبق موازین قانونی و آیین نامه مربوط به روش های نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک تنظیم شده باشد درآمد مشمول مالیات مودی از طریق رسیدگی به دفتر تعیین و مبلغ مالیات مشخص و طی برگ تشخیص صادر و به مودی ابلاغ می شود. به این روش،رسیدگی از طریق قبول دفاتر گفته می شود.
- در صورتی که دفاتر و اسناد مودی مطابق موازین قانونی و آیین نامه مربوط به روش های نگهداری دفاتر و اسناد و مدارک تنظیم نشده باشد و یا در مدارک ارائه شده جهت رسیدگی نقص وجود داشته باشد، دفاتر مورد قبول واقع نمی شود و تشخیص درآمد و مالیات واحد های تجاری بر اساس معیارها و قوانین مالیاتی شناسایی و مطالبه می شود. به این روش،رسیدگی از طریق علی الراس گفته می شود.
- در صورتی که دفاتر و اسناد و مدارک ابرازی برای محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتی غیرقابل رسیدگی تشخیص داده شود و یا به علت عدم رعایت موازین قانونی و آیین نامه مربوط مورد قبول واقع نشود در این صورت مراتب باید با ذکر دلایل کافی کتباً به مودی ابلاغ و پرونده برای رسیدگی به هیات سه نفره احاله گردد.
ماده 97 : در موارد زير درآمد مشمول مالیات مودي از طريق علي الرأس تشخیص خواهد شد:
1-درصورتي كه تا موعد مقرر ترازنامه و حساب سود و زيان و يا حساب درآمد و هزينه و حساب سود و زيان , حسب مورد , تسلیم نشده باشد .
2-درصورتي كه مودي به درخواست كتبي اداره امور مالیاتي مربوط ازارائه دفاتر و يا مدارك حساب در محل كار خود خودداري نمايد ( منظور از محل كار درمورد اشخاص حقوقي نیز همان اقامتگاه قانوني آنها مي باشد مگر اين كه مودي قبلا مركز عملیات خود را براي ارائه دفاتر و اسناد و مدارك كتبا به اداره امور مالیاتي مربوط اعلام نموده باشد . ) در اجراي اين بند هرگاه مودي از ارائه قسمتي از مدارك حساب خودداري نمايد چنانچه مربوط به هزينه باشد از احتساب آن جزء هزينه هاي قابل قبول خودداري مي شود و در صورتي كه مربوط به درآمد باشد درآمد مشمول مالیات اين قسمت از طريق علي الرأس تعیین خواهد شد .
3-درصورتي كه دفاتر و اسناد و مدارك ابرازي براي محاسبه درآمد مشمول مالیات به نظر اداره امور مالیاتي غیرقابل رسیدگي تشخیص شود و يا به علت عدم رعايت موازين قانوني و آيین نامه مربوط مورد قبول واقع نشود كه در اين صورت مراتب بايد با ذكر دلايل كافي كتبا به مودي ابلاغ و پرونده براي رسیدگي به هیأتي متشكل از سه نفر حسابرس منتخب رئیس كل سازمان امور مالیاتي كشور احاله گردد . مودي مي تواند ظرف يك ماه از تاريخ ابلاغ با مراجعه به هیأت مزبور نسبت به رفع اشكال رسیدگي و اداي توضیح كتبي در مورد نحوه رعايت موازين قانوني و آئین نامه حسب مورد اقدام نمايد و در هر حال هیأت مكلف است ظرف ده روز پس از انقضاي يك ماه فوق نظر خود.
نحوه محاسبه مالیات علی الراس
در صورتی که ممیز مالیاتی به دلیل موارد فوق دفاتر و اسناد واحد تجاری را علی الراس تشخیص دهد، ابتدا با تحقیقات و بررسی های لازم و کسب اطلاعات موردنیاز از مراجع مختلف اعم از دولتی یا غیردولتی، ابتدا قرینه و یا قرائن مرتبط بابت محاسبه مالیات علی الراس را که در قانون و متناسب با وضعیت و موضوع فعالیت مؤدی می باشد را انتخاب نموده و سپس با اعمال ضریب یا ضرایب مقرر از روی دفترچه ضرایب مالیاتی در قرینه یا قرائن انتخابی، درآمد مشمول مالیات مؤدی را محاسبه و مالیات وی را تعیین و ابلاغ می نماید.
جهت خدمات حقوقی مالیاتی با وکیل پایه یک دادگستری در موسسه حقوقی وکیل برتر
توضیح: دفترچه ضرایب مالیاتی لیست مربوط به تعیین درآمد و مالیات های علی الراس می باشد که در آن درصدهای مربوط به تشخیص درآمد و مالیات هر نوع از فعالیت ها اعلام شده است. این ضرایب که به صورت سالانه به ادارات مالیاتی اعلام می شود علی الراس می باشد که در آن درصدهای مربوط به تشخیص درآمد و مالیات هر نوع از فعالیت ها اعلام شده است.
موسسه حقوقی وکیل برتر با در اختیار داشتن وکلای خبره مالیاتی و مشاورین حقوقی متخصص و مجرب، آماده ارائه خدمات مختلف در زمینه مالیات و دعاوی مالیاتی می باشد. معرفی بهترین وکیل دادگستری در موسسه حقوقی وکیل برتر
شرط استفاده از جایزه 5% خوش حسابی اظهارنامه مالیاتی چگونه می باشد؟
مؤدیانی که سه سال پشت سر هم اظهارنامه مالیاتی خود را با تمام اسناد و مدارک و در زمان مقرر ارسال کنند و هیچ گونه ایرادی به اظهارنامه آنها وارد نشود می توانند از پنج درصد جایزه خوش حسابی پرداخت مالیات بهره مند شوند که البته برای بسیاری از اشخاص و شرکت ها و بنگاه های اقتصادی می تواند مبلغ قابل توجهی باشد.
در صورتی که مؤدیان پس از تسلیم اظهارنامه مالیاتی متوجه شوند که ایراداتی درآن وجود دارد که باید حتماً اصلاح شوند می توانند تا یک ماه بعد از تاریخ تحویل آن اقدام به اصلاح کرده و ایرادات را رفع نمایند برای همین بهتر است مؤدیان قبل از تاریخ تعیین شده برای تسلیم اظهارنامه مالیاتی کارهای مربوط به آن را انجام داده تا درصورت نیاز به اصلاح وقت کافی برای آن داشته باشند.
شکایت از مالیات علی الراس به دیوان عدالت اداری
مجلس شورای اسلامی در سال 1394 اقدام به اصلاح قانون مالیات های مستقیم نمود. در این ضمن تکلیف دولت به اجرای نظام جامع مالیاتی مصوب شد که محاسبه مالیات به صورت علی الراس به طور کلی از چرخه محاسبه مالیات حذف گردد و برای حذف این موضوع آن هم صرفا در ادارات امور مالیاتی که نظام جامع مالیاتی به صورت کامل به اجرا در نیامده است یک مهلت سه ساله در نظر گرفته شد.
این مهلت سه ساله در سال 97 به پایان رسیده است اما اداره امور مالیاتی همچنان به محاسبه مالیات به صورت علی الراس ادامه می دهد.
طبق مقدمه فوق تعیین مالیات به شیوه علی الراس غیر قانونی است. لذا می توان از آن نزد مرجع ذی صلاح شکایت نمود.
با توجه به اینکه تشخیص مالیات به نوعی تصمیم اداری محسوب می شود می توان برای ابطال این تصمیم به دیوان عدالت اداری مراجعه نمود.
در این صورت باید دادخواست ابطال تصمیم غیر قانونی سازمان امور مالیاتی را در دیوان عدالت اداری طرح و پیگیری نماییم.
موسسه حقوقی وکیل برتر با در اختیار داشتن وکلای خبره مالیاتی و مشاورین حقوقی متخصص و مجرب، آماده ارائه خدمات مختلف در زمینه مالیات و دعاوی مالیاتی و ثبت شرکت نیز می باشد.