yasa x

ترکه بدون وارث

امروزه یکی از موضوعات بسیار مهم حقوقی که حجم بسیاری از پرونده‌های دادگاه‌ها را به خود اختصاص داده است، ارث است. هم چنین از جمله دقیق‌ترین قواعدی که در قانون مدنی مطرح شده است احکام و قواعد حاکم ،بر ارث می باشد. در قرآن کریم و در فقه اسلامی نیز احکام و قوانین مربوط به ارث به صورت دقیق مطرح شده است .چنان که مقررات قانون مدنی ما نیز در مبحث  ارث برگرفته از آن است.

یکی از سوالاتی که دراین زمینه مطرح می‌شود این است که وضعیت ترکه بدون وارث چگونه خواهد بود؟ در این نوشتار قصد داریم ضمن بررسی اصول کلی و قواعد کلی مربوط به ارث برای این سوال نیز پاسخی بیابیم.

ارث از مباحث بسیار کاربردی قانون مدنی می باشد و از طرفی بسیاری از احکام مربوط به ارث مثل سهم وراث، انحصار وراثت و مواردی از این قبیل نیازمند اطلاع و دانش کافی در این زمینه می باشد و ممکن است افراد عادی در برخورد با آن و حل و فصل اختلافات ناشی از دعاوی ارث و میراث ناتوان باشند. در همین راستا مؤسسه حقوقی  وکیل برتر با در اختیار داشتن وکلای مجرب و مشاورین حقوقی با تجربه، می تواند شما را در تمام مراحل دادرسی و حل وفصل اختلافات ناشی از دعاوی ارث ومیراث یاری کند.

 

ارث چیست؟

یکی از نهادهای مهم حقوقی در قانون مدنی ایران نهاد ارث می باشد ماده ۸۶۷ قانون مدنی در این زمینه مقرر می دارد :

«ارث به موت حقیقی یا به موت فرضی مورث تحقق پیدا می‌کند. به اموالی که بعد از فوت شخص به بازماندگان و وارثان او تعلق می‌گیرد ارث می‌گویند. بر اساس قانون نیز ارث عبارت است از انتقال قهری حقوق و دارایی متوفی به وراث او».

تقسیم ارث نیز باید طبق قواعد و مقررات مربوط به تقسیم ارث صورت گیرد.

 

 چه زمانی تقسیم ارث مطرح می‌شود؟

نکته مهم و قابل توجهی که در خصوص ارث وجود دارد این است که قبل از تقسیم ارث باید مراحلی طی شود. و زمانی نوبت به تقسیم می رسد که هزینه‌های کفن و دفن و همچنین بدهی های مالی و سپس وصیت های صورت گرفته انجام شود. و اگر مالی باقی ماند، آن هنگام است که تقسیم ارث صورت می‌گیرد.

در خصوص ارث دو مبحث بسیار مهم مطرح می شود که لازم است قبل از پاسخ دادن به سوال این مقاله، به طور مختصر به بررسی آن‌ها بپردازیم سپس ببینیم که وضعیت ترکه بدون وارث چگونه خواهد بود؟

موجبات ارث

چیزی که باعث می شود شخصی از شخص دیگر ارث ببرد یا سبب است یا نسب. به این موارد موجبات ارث می گویند.

خویشاوندی بر اساس منشأ به دو گونه خویشاوندی نسبی و سببی تقسیم می‌شود که هر یک از این دو نوع موجبات ارث، در ماده 861 قانون مدنی مورد اشاره قرار گرفته اند.

منظور از نسب رابطه خویشاوندی است بین دو نفر ،که یکی از نسل دیگری یا هر دو از نسل شخص ثالثی باشند .به طور کلی مهم این است که دو نفر به منشأ واحدی منتهی شوند.

سبب نیز در بحث موجبات ارث ،در معنای اخص خود نوعی خویشاوندی است که در اثر عقد نکاح دائم بین مرد و زن به وجود می‌آید ماده ۹۴۶ قانون مدنی نیز مقرر می‌دارد :

« زوجینی که زوجیت آن‌ها دائمی بوده و ممنوع از ارث نباشند از یکدیگر ارث می‌برند».

بنابراین طبق آنچه گفته شد به محض اینکه شخصی یکی از موجبات ارث را دارا باشد و از طرف دیگر ما نعی نیز برای ارث بردن او وجود نداشته باشد، طبق قواعد و مقررات حاکم بر ارث و نحوه تقسیم آن سهم الارث خود را دارا خواهد شد.

 

منظور از موانع ارث چیست؟

طبق قانون شرایطی وجود دارد که در صورت وجود آن‌ها وراث دیگر، از متوفی ارث نمی‌برند. به این شرایط موانع ارث می گویند که در واقع مانع ارث بردن او می شود. و همین که یکی از موانع ارث بردن در رابطه توارث میان دو نفر به وجود بیاید وارث دیگر، از متوفی ارث نخواهد برد.

موانع ارث طبق قانون مدنی

موانع ارث در قانون مدنی شامل موارد زیر می شود:

1. قتل مورث( متوفی)

ماده 880قانون مدنی مقرر می دارد:

« قتل از موانع ارث است. بنابراین اگر کسی مورث خود را عمداً به قتل برساند از ارث ممنوع می‌شود».

2. کفر

طبق قانون مدنی کفر یکی دیگر از موانع ارث است به این معنی که شخص کافر از مسلمان ارث نمی برد  منتهی اگر در بین ورثه متوفی کافر، شخص مسلمان باشد، وراثی که کافر هستند ارث نمی‌برند. حتی اگر به لحاظ رتبه و درجه مقدم بر وارث مسلمان باشند.

3. لعان

منظور از لعان این است که مردی انتساب فرزندی به خودش را انکار کند. و از این طریق به همسر خود تهمت زنا بزند. در این صورت رابطه توارث بین آن‌ها از بین می‌رود. و زن و شوهر از یکدیگر ارث نمی برند. همچنین، نه پدر از فرزندی که او را انکار کرده است ارث می برد و نه فرزند از پدر ارث خواهد برد. و این فرزند فقط از خویشاوندان مادری خود ارث می‌برد و همچنین خویشاوندان مادری او نیز از او ارث می برند.

4. ولادت از زنا

ماده884 قانون مدنی در این زمینه مقرر می‌دارد:

« طفلی که از زنا متولد شده است از پدر، مادر و اقوام آن ها ارث نمی برد».

5. جنین

مطابق ماده ۸۷۸ قانون مدنی هرگاه در هنگام فوت مورث جنینی وجود داشته باشد، که زنده به دنیا آمدن او موثر در تقسیم ارث باشد.  یعنی زنده به دنیا آمدن او مانع ارث تمام یا برخی دیگر از ورثه باشد  تقسیم انجام نمی شود تا وضعیت جنین نیز مشخص شود.

 

6. غایب مفقودالاثر

مطابق ماده 879قانون مدنی اگر بین وراث غائب مفقودالاثر باشد سهم او کنار گذاشته می شود تا وضعیت او روشن شود.

اگر فردی فوت کند و هیچ یک از وراث در قید حیات نباشند تکلیف ترکه چه می‌شود؟

برای پاسخ به این سوال باید دو قانون، که در این زمینه بحث کرده اند را مورد بررسی قرار دهیم.

اول ماده 866قانون مدنی که مقرر می دارد:

«درصورت نبودن وارث، امر ترکه متوفی راجع به حاکم است».

اگر دقت کنیم این ماده صرفا موضوع را به حاکم واگذار کرده است. ولی در مورد اینکه ترکه چه می شود و حدود اختیارات حاکم و نحوه استفاده از ترکه به چه صورت خواهد بود چیزی بیان نکرده است.

ماده دیگری که در این زمینه وجود دارد ماده335 قانون امور حسبی می باشد. این ماده بیان می کند :

«درصورتی که 10سال از تاریخ اتمام تحریر ترکه (منظور از تحریر ترکه تعیین مقدار ترکه و بدهی های متوفی می باشد) بگذرد و در این مدت برای متوفی وارثی پیدا نشود ترکه به حساب خزانه دولت واریز می شود».

پس تکلیف ترکه بدون وارث این است که پس از گذشت 10سال از اتمام تحریر ترکه و پیدا نشدن وارث قانونی برای شخص، اموال او به حساب خزانه دولت واریز می شود و عهده دار اداره و اجرای این امور نیز حاکم (قاضی) می باشد.

فرض همسر به عنوان تنها وارث

نکته دیگری که لازم است به آن توجه شود این است که اگر شخصی که فوت می کند جز همسرش وارث قانونی دیگری نداشته باشد تکلیف چیست؟

این سوال را باید در دو فرض که زوج تنها وارث باشد یا زوجه تنها وارث باشد مورد بررسی قرار دهیم.

اگر زوجه(زن) فوت کند وتنها وارث او زوج(شوهر) باشد، اینجا تمام ترکه به زوج می رسد.

اما اگر زوج فوت کند و زوجه تنها وارث او باشد، تنها نسبت به سهم الارث خود که یک چهارم می باشد ارث می برد ومابقی ترکه به عنوان اموال بلا وارث تلقی می شود وتابع احکام ترکه بدون وارث است. بنابراین زوجه  از ترکه همسرش فقط یک چهارم آن را ارث می برد و مابقی به حساب خزانه دولت واریز می شود.

 

موسسه حقوقی وکیل برتر معرفی بهترین وکیل دادگستری برای خدماتی از جمله مشاوره حقوقی رایگان ، وکیل پایه یک دادگستری ، وکیل مجرب در امور ملکی

به ما رای دهید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *