تعریف نکاح
رابطه ی حقوقی عاطفی که با عقد بین زن و مرد حاصل می شود را نکاح می نامند.
مهمترین بخش آثار مالی عقد نکاح ، تعلق مهریه و نفقه به زوجه می باشد و مهمترین بخش آثار غیر مالی عقد نکاح ، حلیت بین زوج و زوجه و تمکین می باشد.
انواع نکاح
نکاح یا ازدواج به دو دسته نکاح دائم و نکاح منقطع ( موقت) تقسیم می شود. نکاح منقطعه در واقع همان است که در عرف به آن صیغه نیز می گویند.
نکاح دائم: رابطه زناشویی که مابین دو جنس مخالف زن و شوهری منعقد میگردد.که این نکاح به صورت ابدی و دائم می باشد و در این رابطه هر دو نفر از یکدیگر ارث میبرند که تمامی احکام ازدواج در خصوص ( مهریه ، نفقه، ارث) جاری میگردد.
نکاح منقطع یا موقت: صیغه موقت به این معنی است که زن و مردی که با هم ازدواج میکنن تا زمانی که مدت زمان عقد تمام نشده باهم زن و شوهر هستند و بعد از تمام شدن مدت زمان عقد دیگر باهم زن و شوهر نیستند .
در ازدواج موقت رضایت طرفین و خواندن صیغه محرمیت کافی است و نیازی به داشتن شاهد و نوشتن نیست خود زن و مرد میتوانند به تنهایی صیغه عقد را بخوانند.
شرایط صحت عقد نکاح
شرایط صحت عقد نکاح و بیان نکات مربوط به آن از اهمیت زیادی برخوردار است .چرا که ممکن است با نکاحی مواجه شویم و در مورد صحت یا بطلان آن دچار تردید باشیم. در این صورت شرایط صحت به ما خواهند گفت که این کار انجام شده چه وضعیتی دارد. و از طرفی اگر نکاحی به علت فقدان شرایط صحت باطل اعلام شود آثار جدی به همراه خواهد داشت.
کارشناسان و وکلای مجرب دادگستری در موسسه حقوقی وکیل برتر پاسخگوی سوالات شما در این زمینه هستند. و میتوانند در تشخیص این شرایط و طی روال معمول دعاوی شما را یاری کنند.
نکاح نیز مانند سایر عقود مزبور قانون مدنی باید شرایطی داشته باشد این شرایط اختصاصی عبارتند از:
ایجاب وقبول
طبق ماده 1062 قانون مدنی نکاح واقع میشود به ایجاب وقبول به الفاظی که صریحا دلالت بر قصد ازدواج نماید. به این ترتیب اراده وقتی میتواند موثر باشد که تحت تاثیر اکراه و شرایط غیرقابل تحمل بیرونی و درونی قرار نگیرد. در غیر این صورت آن اراده نافذ نخواهد بود .لذا هر کس میتواند با آزادی اراده با دیگری ازدواج کند .
ایجاب عبارت است از اعلام قصد ازدواج گوینده با مخاطب خود. و قبول عبارت است از اعلام قصد پذیرش آن امر. ایجاب معمولاً از طرف زن است و قبول از طرف مرد. ایجاد مقدم بر قبول است .اما عقد نکاح با وجود تقدم قبول بر ایجاب نیز صحیح است.
مثلا اگر زوجه به زوج بگوید:«زَوَّجتُکَ یا خودم را به زنی تو درآوردم کافی و صحیح است.» و سپس زوج بگوید: « تَزَوَّجتُکِ یا من تورا به زنی می پذیرم»
رضای زوجین شرط نفوذ عقد است. و هرگاه مکره بعد از زوال اکراه عقد را اجازه کند نافذ است. مگر اینکه اکراه به درجه ای باشد که عاقد فاقد قصد باشد.
به عبارت دیگر طرفین در عقد نکاح باید از این امر رضایت قلبی داشته باشند. چنانچه اجباری در بین باید غیر نافذ است. یعنی شخصی که مجبور به ازدواج شده است می تواند عقد را قبول یا رد نماید .
صیغه عقد نکاح
اراده باطنی به تنهایی برای وقوع عقد نکاح کافی نیست. و لازم است که این اراده ابراز شود .و این امرباید باید به وسیله الفاظی بیان شود .
ایجاب و قبول ممکن است از طرف
مرد و زن به عنوان اصیل یا از طرف اشخاصی که قانونا حق انعقاد عقد را دارند به عنوان وکیل منعقد گردد.
همان طور که زوجین شخصا می توانند اجرا کننده صیغه نکاح باشند همین طور ولی نیز این حق را دارد و می تواند صیغه را هم اجرا نماید.
شرایط عاقد
ماده 1064 قانون مدنی بیان میکند :«عاقد باید عاقل و بالغ و قاصد باشد»
عاقد ممکن است زوجین یا نمایندگان قانونی آنها باشد. به هر حال باید اهلیت داشته باشد. هر گاه صغار و افراد مجنون شخصا مبادرت به انعقاد عقد نکاح نمایند اعم از این که نکاح برای خود آنها باشد یا به نمایندگی و وکالت از طرف دیگران آن عقد باطل است.
با این وجود ماده مزبور اشاره ای به لزوم رشد نداشته و این سکوت را به طور ضمنی دلالت بر نفوذ سفیه (فرد غیر رشید ) دارد. یعنی شخص سفیه و غیر رشید خودش میتواند ازدواج را منعقد کند.
شرایط مذکور باید تا آخرین لحظه اجرای صیغه عقد باقی باشد. هم چنین طرفین یا عاقد می تواند صیغه را به زبان عربی یا فارسی بخوانند.
توالی ایجاب و قبول
منظور از توالی پشت سر هم بودن ایجاب و قبول است. بر این اساس اگر قبول با فاصله ای غیر متعارف پس از ایجابی که توسط زوجه ویا قائم مقام قانونی وی انجام شده است صورت گیرد در این صورت نکاح باطل است. یعنی این توالی باید به لحاظ عرفی رعایت شود. و طبق عرف قبول دیرتر بیان نشده باشد.
متعاقدین لال
هر گاه یکی از طرفین عقد یا هر دو لال باشند عقد به اشاره از طرف لال نیز واقع میشود. مشروط بر اینکه به طور وضوح حاکی از انشاء عقد باشد. امکان انعقاد ازدواج با اشاره مشروط به این است که اشاره کننده لال باشد. در موارد ضروری نیز بیان اراده به وسیله نوشته کافی است.
تعیین طرفین عقد نکاح
تعیین زن و شوهر به نحوی که برای هیچ یک از طرفین در شخص طرف دیگر شبهه نباشد شرط صحت ازدواج است. تعیین نامزدها ممکن است به وسیله تعیین نام و مشخصات آنها و یا با دیدن و اشاره انجام گیرد.
منظور از تعیین دقیق زن و شوهر تعیین شخصیت و هویت آنهاست به گونه ای که آنها را کاملا از هم متمایز کند.
تعلیق در نکاح
منظور از تعلیق این است که زنی بگوید با تو ازدواج می کنم مشروط به اینکه صاحب ویلا و خانه باشی. تعلیق در نکاح موجب بطلان آن است . و در صورتی موجب بطلان آن است که ناظر به ایجاد رابطه زوجیت باشد.
طبق قانون هرگونه تعلیق در عقد باطل است با وجود آن اگر نگاه معلق به وجود یکی از شرایط درستی آن باشد مانند اینکه مرد بگوید با تو ازدواج می کنند به شرط آنکه در عده مرد دیگری نباشی شرط صحیح است.
چنان چه در خصوص ازدواج و شرایط صحت آن سوالاتی داشتید یا معضاتی در این زمینه به وجود آمد مشاورین و وکلای دادگستری ما در موسسه حقوقی وکیل برتر پاسخگوی سوالات شما خواهند بود.