مقدمه

مفقود شدن دسته چک یا برگه چک اتفاقی محتمل و ناخوشایند است که ممکن است در هر زمانی و برای هر شخصی پیش بیاید و به هر طریقی اعم از سرقت یا کلاهبرداری برگه چک را از او بگیرند،  و فرد را مضطرب ونگران کند ولی با انجام مراحلی می توان از سوء استفاده از آن جلوگیری به عمل آورد.

تعریف چک

چک یکی از اسناد تجاری است که در یک برگه مخصوص نوشته می شود.

طبق ماده ۳۱۰ قانون تجارت، چک نوشته ای است که به موجب آن صادر کننده وجوهی را که نزد محال علیه(بانك) دارد كلا یا بعضا مسترد يا به ديگري واگذار مي نمايد.*

چک به معنی برگه تاریخ‌دار و دارای ارزش مالی است که  هرچند طبق تعریف قانونی آن، چک وسیله پرداخت حال است و به محض صدور می توان آن را به بانک ارائه و درخواست پرداخت آن را نمود اما امروزه عرفا برای پرداخت در آینده و به صورت مدت دار صادر می شود و بانک ها هم با این عرف همراه شده اند.

صاحب چک پس از نوشتن مبلغ ارزش آن و تاریخ موردنظر برای وصول، چک را امضا می‌کند. در تاریخ ذکر شده_تاریخ سررسید_  فردی که چک را دریافت کرده‌است به بانک مراجعه می‌کند و مقدار وجه مشخص شده را از حساب جاری فرد صادر کننده دریافت می کند.

چک سند در حکم لازم الاجرا است و از اسناد بازرگانی که به موجب آن، صادرکننده چک، پولی را که نزد دیگری دارد تمام یا بخشی را به سود خود یا ثالث مسترد می‌دارد. چک سند عادی تجاری در برخی موارد با رعایت اصول آن قابل صدور اجرائیه‌است زیرا صدور چک اماره مدیون بودن است

طبق قانون چک در ایران، شخص باید در زمان نوشتن چک به اندازه مبلغ مندرج در آن در حساب خود وجه نقد، اعتبار یا پشتوانه قابل تبدیل به وجه نقد داشته باشد.

اقسام چک

چک بر 4 قسم است :

. چک عادی، تأیید شده، تضمین شده و مسافرتی

چک عادی

چکی که توسط شخصی که صاحب حساب  جاری است بر عهده بانک صادر می شود و دارنده آن هیچ تضمینی برای قابل پرداخت بودن چک و امکان دریافت مبلغ آن از بانک در اختیار ندارد جز اعتبار صادر کننده و اطمینان به او.

چک تایید شده(گواهی شده )

دارنده چنین چکی شبیه چک عادی است  با این تفاوت که بانک محال علیه تادیه وجه چک را تایید می کند بنابراین دارنده چنین چکی یک تضمین در اختیار دارد و آن این است که در حساب صادرکننده چک وجه کافی موجود باشد و چه نباشد  بانک چک را پرداخت می کند.

چک تضمین شده

چکی است که صدور آن توسط شخصی از بانک مطالبه می شود وبانک اقدام به صدور این چک توسط خود شخص می کند یعنی در این چک خود بانک صادر کننده و هم محال علیه است. به عبارت دیگر این چک به درخواست فرد صاحب حساب توسط بانک صادر و توسط خود بانک پرداخت آن تضمین می شود.

چک مسافرتی (چک در گردش)

چکی که توسط بانک صادر می شود و وجه آن در هریک ازشعبه های بانک صادر کننده قابل پرداخت است .این چک به درخواست اشخاص صادر نمیشود بلکه خود بانک آن را صادر میکند

طرفین چک

صادر کننده چک

شخصی که چک ا صادر میکند و آن را به دیگری تقدیم میکند تا این شخص وجه آن را از شخص ثالثی که محال علیه نام دارد دریافت کند.

دارنده چک

شخصی که چک در اختیار اوست و میتواند با رجوع به محال علیه(شخص ثالث ) وجه چک را دریافت کند.

محال علیه (عمدتا بانک)

همان شخص ثالثی که در چک برای پرداخت مبلغ آن پیش بینی شده است.

مزیت های خاص چک نسبت به دیگر اسناد تجاری چیست؟

۱. رسیدگی به کلیه شکایات و دعاوی جزایی و حقوقی مربوط به چک در دادسرا و دادگاه تا خاتمه دادرسی، فوری و خارج از نوبت به عمل می آید.

البته این موضوع به معنی رسیدگی بدون دعوت از طرفین نیست بلکه به معنی تعیین وقت دادرسی زودتر از مواعد عادی دادگاه است.

۲.چک در حکم سند لازم الاجرا است و می توان برای وصول مبلغ آن، از طریق اجرای ثبت اقدام نمود.

۳.صدور چک پرداخت نشدنی، جنبه جزایی دارد و می توان به وسیله طرح شکایت کیفری، ضمن مجازات صادر کننده، مبلغ آن را با تشریفاتی کمتر و با سرعت بیشتری وصول نمود.

  • چک چه به عهده بانک‌های داخل کشور باشد یا شعب بانک ایرانی در خارج از کشور در حکم سند لازم‌الاجرا است.
  • دارنده چک می‌تواند در صورت برگشت چک و عدم پرداخت طبق قوانین و آئین‌نامه‌های مربوط به اجرای ثبت اسناد رسمی وجه چک یا باقی‌مانده آن را وصول کند.

اقدامات لازم برای چک مفقود شده

دستور عدم پرداخت وجه چک به بانک

مرحله اول اعلام مفقود شدن چک به بانک مربوطه (بانک صادرکننده چک مفقود شده)می باشد .مطابق با ماده 14 قانون صدور چک صادر کننده چک یا ذینفع یا قائم مقام قانونی آنها با تصریح به اینکه چک مفقود یا سرقت یا جعل شده را و یا ازطریق کلاهبرداری و یا خیانت در امانت یا جرایم دیگری تحصیل گردیده می تواند کتبا دستور عدم پرداخت  وجه چک را به بانک بدهد.

 

بانک هم پس از احراز هویت دستور دهنده از پرداخت وجه چک خودداری خواهد کرد و درصورت ارائه چک بانک گواهی عدم پردخت را با ذکر علت اعلام شده صادر و تسلیم می نماید. بنابراین شخص صادر کننده یا ذینفع به بانک مراجعه و دستور کتبی خود را در فرم های مخصوص که از خود بانک اخذ می گردد، مکتوب نموده و به بانک تحویل می دهد. بانک پس از احراز هویت از پرداخت وجه خودداری و چک را به مدت یک هفته مسدود می نماید.

مراجعه دستور دهنده ظرف یک هفته به مراجع قضایی (دادسرا یا شورای حل اختلاف)

تکلیف بعدی دستور دهنده، مراجعه به مرجع صالح قضایی می باشد که در حال حاضر باتوجه به اختلاف رویه در حوزه های قضایی، دادسرا یا شورای حل اختلاف محل است میباشد.نامبرده پس از اعلام مفقودی و تشکیل پرونده و انجام تشریفات ، گواهی مربوط به مفقودی چک مورد نظر را از مرجع مربوطه اخذ می نماید.

اراِیه گواهی مربوط مفقودی چک به بانک

در مرحله ‌سوم، مدعی مفقودی چک مکلف است ظرف یک هفته از مراجعه‌ی قبلی خود به بانک، مجدداً به بانک رفته و گواهی اخذ شده از دادسرا را تحویل دهد.

 

اگر گواهی مذکور ظرف یک هفته تسلیم بانک نشود، و پس از آن کسی چک را به بانک ببرد، بانک وجه چک را در صورتی که پول در حساب موجود باشد، به دارنده چک می‌پردازد و اگر پولی در حساب نباشد، گواهی عدم پرداخت صادر و تحویل او می‌دهد. همچنین اگر در طول همان یک هفته، چک به بانک ارائه شود، بانک موظف به صدور گواهی عدم پرداخت به‌علت اعلام مفقودی چک می‌باشد.

 

بدیهی است که آورنده‌ی چک که با گواهی عدم پرداخت به‌علت دستور ذی‌نفع مواجه شده توسط وکیل ، می‌تواند علیه کسی که دستور عدم پرداخت وجه چک را به ‌ادعای سرقت یا مفقودی یا … به بانک را صادر کرده، شکایت کند. هرگاه کسی که دستور عدم پرداخت چک را صادر کرده، نتواند درستی ادعای خود را ثابت کند یا دارنده چک بتواند خلاف این ادعا را اثبات نماید، دستور دهنده به مجازات قانونی صدور چک بلامحل محکوم خواهد شد.

نکات مهم

  • مراجعه به شورای حل اختلاف فقط در خصوص مفقودی چک بوده و در صورت تحقق جرایمی از قبیل جعل، کلاهبرداری، سرقت، خیانت در امانت و … باید به دادسرا مراجعه شود و شکایت کیفری طرح شده و ظرف مهلت مذکور گواهی تقدیم شکایت کیفری به بانک ارائه گردد.
  • مطابق با ماده ۱۴ قانون صدور چک، دارنده چک می‌تواند علیه کسی که دستور عدم پرداخت داده شکایت کند و هر‌گاه خلاف ادعایی که موجب عدم پرداخت شده ثابت گردد دستور دهنده علاوه بر مجازات مقرر در ماده ۷ این قانون به پرداخت کلیه خسارات وارده به دارنده چک محکوم خواهد شد.

    موسسه حقوقی وکیل برتر آماده ارائه خدمات حقوقی به شما بازدیدکنندگان محترم می باشد. از جمله این خدمات می توان به وکیل ملکی ، وکیل مهریه می باشد و از دیگر خدمان موسسه این است که سعی بر این دارد با توجه به اینکه شما کاربران محترم به برخی از صفحات داخلی سایت بر می خورید  و ممکن است به صفحات اصلی مثل وکیل پایه یک ، وکیل پایه یک دادگستری ، وکیل دادگستری  ، مشاوره حقوقی ، رابطه نامشروع زن شوهردار  ، شماره وکیل که بیشترین بازدید ها را دارند برخورد نکنید ما این لینکها را برای دسترسی آسانتر شما داخل صفحات سایت قرار دادیم

به ما رای دهید

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *